2022 yılı adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre nüfusu 344.016’dir. Ardeşen’de Nüfus ve Yerleşim, köy nüfusu ve şehir merkezi nüfusu yıllara göre değişiklik göstermektedir. Nüfusa, şehir dışına verilen göçler de etki etmektedir. Rize’de nüfusun dağılışını belirleyen temel faktör yer şekilleridir.
Yerleşmeye elverişli düz alanların az bulunması, yerleşme merkezlerinin sahil şeridinde ve akarsu vadilerinde kurulmasını zorunlu kılmıştır. Nitekim merkez ilçe de dahil olmak üzere 12 ilçenin 6 tanesi sahil şeridinde, diğer ilçelerin tamamı ve köylerin önemli bir kısmı da akarsuların taraça düzlüklerinde kurulmuştur.
Ayrıca içerilere doğru engebenin çok artması, iç bölgelerin nüfusunun tenha olmasına yol açmıştır. Bunun sonucunda, ortalama 86 olan nüfus yoğunluğu sahil şeridinde 100’ü geçmektedir. Bir başka deyişle Rize’nin sahil şeridi Türkiye’nin en yoğun nüfuslu yerleri arasında olduğu gibi ortalama nüfus yoğunluğu bile Türkiye ortalamasının (69) çok üzerindedir.
Diğer taraftan arazinin çok engebeli olmasının yanı sıra bir takım sosyo-ekonomik nedenler, köylerdeki yerleşme biçimini “Dağınık köy yerleşmesi” olarak belirlemiştir. Evler çoğunlukla birbirinden uzak olup, her ailenin konutu kendi arazisi içerisinde kurulmuştur. İç, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da olduğu gibi evlerin bir arada bulunduğu bir köy meydanına rastlanmaz.
Ancak Rize’de çayın yarattığı ekonomik ve sosyal gelişme, bu yerleşme biçimine bir yenisini eklemiştir; daha iyi şartlarda yaşama isteği insanları yeni konutlar yapmaya ve bunları yol kenarına inşa etmeye yöneltmiştir. Bunun sonucunda bir yandan, eskinin tamamen ahşap ya da “dolma” adı verilen yontulmuş taş-ahşap karışımı evleri yerlerini betonarme evlere terk ederken, bir yandan da evlerin yol kenarlarında toplanması sonucu “Yol Boyu Köy Yerleşmesi” doğmuştur.
Yazının İçindekiler
Nüfus Yapısı
-
Toplam Nüfus: 42.000 civarı (merkez ve köylerle birlikte).
-
Nüfus Yoğunluğu: Sahil kesiminde yüksek, iç kesimlerde seyrek.
-
Demografik Özellikler: Genç nüfus oranı yüksektir. Laz kültürünün hakim olduğu ilçede, geleneksel dil ve adetler yaşatılır.
Yerleşim Yapısı
-
Sahil Yerleşimleri:
-
İlçe merkezi, sahildeki düzlüklerde yoğunlaşmıştır. Konutlar, ticari yapılar ve kamu binaları burada toplanır.
-
Fırtına Deresi’nin denize döküldüğü nokta, yerleşim ve turizm açısından önem taşır.
-
-
Köyler:
-
Tunca, Ortacalar, Şenköy gibi köyler, iç kesimlerde yer alır ve tarım (çay, fındık) ile hayvancılık öne çıkar.
-
Köyler, dağınık yerleşim patternine sahiptir; evler, yamaçlara serpilmiş durumdadır.
-
-
Yaylalar:
-
Kavron Yaylası, Elevit Yaylası gibi yüksek rakımlı yaylalar, yaz aylarında hayvancılık ve turizm faaliyetlerine ev sahipliği yapar.
-
Yaylalara ilkbahar sonunda göç edilir; sonbaharda geri dönülür.
-
Ekonomik Yaşam
-
Tarım:
-
Çay: İlçenin en önemli tarım ürünüdür. Yamaçlar, çay bahçeleriyle kaplıdır.
-
Fındık ve Bal: İç kesimlerde fındık üretimi ve arıcılık yapılır.
-
-
Balıkçılık:
-
Sahildeki balıkçı tekneleri, hamsi, istavrit ve palamut avcılığı yapar.
-
-
Turizm:
-
Fırtına Deresi üzerinde rafting ve trekking aktiviteleri ilgi çeker.
-
Yaylalar, doğa turizmi ve kampçılık için ideal alanlardır.
-
-
Ticaret:
-
İlçe merkezinde bankalar, marketler ve çay işleme tesisleri bulunur.
-
Kültürel Dokusu
-
Laz Kültürü: Geleneksel Laz müziği, dili ve mutfağı (muhlama, hamsi) canlıdır.
-
Festivaller: Yayla şenlikleri ve kültür festivalleri düzenlenir.
Ulaşım ve Altyapı
-
Karayolu: Sahil yolu üzerinden Rize’ye 45 km, Trabzon’a 100 km mesafededir.
-
Köy Yolları: İç kesimlere stabilize yollar hakimdir; 4×4 araç önerilir.
53R-Ardeşen’de Nüfus ve Yerleşim
