Yazının İçindekiler
Ortaköy, Başköy ve Güvenköy
İkizdere‘ye bağlı olan Cimil köyü; Ortaköy, Başköy ve Güvenköy olmak üzere üç ayrı muhtarlıktan oluşur. Köy, yıl içinde pek çok doğal afetle mücadele etmiş ama kendine özgü mimari yapısını ve topluluk kültürünü korumuştur
Ayrıca Kadir Mısırlıoğlu’ nun Sarıklı Mücahitler isimli kitabının 178. sahifesinde aynen şöyle yazar;
Kumbasar Zade Süleyman Sırrı Bey, 1269 da Hemşin’ e bağlı Cimil Nahiyesi Başköy’ den Kadir Aağa’ nın oğludur. Seferbirlikte memlekete çok büyük yararlılıkları görülmüştür. Rusların (800 piyade) (üçyüz süvari) (10 top) olan bir birliğini 30 arkadaşı ile beraber bir dar boğaza kıstırarak imha etmiştir. Bu ünlü kişi meşhur Yetim Hoca’dan ders almıştır. Bu zat genç yaşta Cimil’den ayrılarak İspir’in Hoduçur Köyüne yerleşmiş, halen oğulları ve torunları Hoduçur’ da mevcuttur.
Cimil Köyü, milattan evvel kurulmuş ve birçok krallıklara mesken olmuştur. Bu bilgilerin bir kısmını Rize Tarihinden, bir kısmını da rivayetlere göre anlatılmıştır. 1000 yıllık tarihi bulunan bu köy halkının Oğuz Türklerinin bir kolu olduğunu tarih kitapları bize göstermektedir. Köyümüz halkından Şaban Demirdağ’ ın incelemesi de şunu bildirmektedir: Oğuz Türklerinin 1071 den sonra Alpaslan kumandasında Anadolu’ya geçerek bunlardan bir kolun, kuzeydoğu Anadolu’nun dağlık bölgelerine yerleştiğini tarih kaydeder.
Cimil halkının Oğuz Türklerinden olduğu, Cimil bölgesi halkı tarafından kullanılan lisan tetkik edildiğinde tamamen öztürkçe olduğu anlaşılacaktır. Aynı lisana hatta şivesi aynı olmak şartı ile Anadolu’nun birçok bölgelerinde meskun Türkmen aşiretlerinde rastlanmaktadır. Anadolu’nun birçok bölgelerinde olduğu gibi bazı coğrafi isimler Cimil’de başka milletlere ait kelimelerle ifade edilmektedir. Yöre isimlerinde Türkçe’de olmayan bazı kelimeler halkımızın lisanında mevcut değildir.
Bu demek oluyor ki Cimil Bölgesinde bulunan ahali özbe öz Türk soyundan gelmektedir. Asgari bin yıla yakın bir tarihten beri bu yörede ikamet ettikleri kesin bir tarihe dayanmaktadır.
Cimil Köyleri Tarihsel Köken
-
Osmanlı Dönemi: Cimil köyleri, Osmanlı İmparatorluğu döneminde önemli bir idari ve ticari merkezdi. Bölge, 16. yüzyılda Osmanlı topraklarına katılmıştır.
-
İsimlerin Anlamı: “Cimil” ismi, bölgede yetişen bir bitki türünden veya yerel dilde “verimli topraklar” anlamına gelen bir kelimeden türemiştir.
-
Nüfus Yapısı: Tarih boyunca Rum, Ermeni ve Türk nüfusun bir arada yaşadığı bir bölge olmuştur. 20. yüzyıl başlarında yaşanan nüfus mübadelesiyle birlikte bölgedeki Rum nüfus Yunanistan’a göç etmiş, yerine Türk nüfus yerleştirilmiştir.
Yerleşim ve Nüfus Yapısı
-
Konum: Rize’nin İkizdere ilçesine bağlı olan Cimil köyü; Ortaköy, Başköy ve Güvenköy olmak üzere üç ayrı muhtarlıktan oluşur. Köy, yıl içinde pek çok doğal afetle mücadele etmiş ama kendine özgü mimari yapısını ve topluluk kültürünü korumuştur.
-
Göç ve Soylar: Köy halkının büyük bir kısmı, Oğuz Türkleri’nin bir kolu olarak Anadolu’ya gelen atalara dayanmaktadır. Tarihi kaynaklara göre, Cimil bölgesinde yaklaşık bin yıllık bir yerleşim geçmişi vardır.
-
Gezmişoğulları: Bu aile kolu, köyde öne çıkan soy gruplarındandır. Cimilli Mustafa Ağa’nın 1840 yılında köyü terk etmesiyle başlayan göç süreci, Tanzimat döneminde İstanbul ve Erzurum’a kadar uzanmıştır. Aile, Erzurum’da yerleşmiş ve 1. Dünya Savaşı sırasında şehitler vermiştir.
Felaketler ve Kültürel Birikim
-
1895 Çığ Felaketi: Osmanlı arşivlerine dayanan bir belgeye göre (1895), Cimil’deki Ortaköy ve Başköy köylerinde etkili bir çığ felaketi yaşanmış; 135 kişi hayatını kaybetmiş, 43 kişi ise yaralanmıştır. Ayrıca çok sayıda hayvan, ev ve yapı yok olmuştur.
-
Yangınlar: 1970’li yıllarda meydana gelen yangınlar da köyü derinden etkilemişti. 1974’te Güvenköy, 1976’da Ortaköy, 1979’da ise Başköy tamamen yanmış; ancak camiler bu felaketlerden etkilenmemiştir. Bu olaylar, köy evlerinin ahşap kütük inşasıyla birlikte toplum hafızasında önemli yer tutar.
Kültürel Yapılar
-
Cimil Köy Camileri:
-
Orta Köy (Hapinç) Camii: 19. yüzyıla ait olup, 1801 yılına ilişkin imamlık kayıtları bulunur. 1896 yılı açılış beratında geçen bilgilerle Osman bin Ali ve oğlu Ahmed’in imamlık yaptıkları bilinmektedir.
-
Başköy Camii: Yine 19. yüzyıldan kalmadır. Kitabelerde 1897 yılı (1315 Rumi) tarihi geçmektedir.
-
Günümüzde Cimil Köyleri
-
Turizm: Son yıllarda doğa turizmi ve yayla turizmi sayesinde bölgeye ilgi artmıştır. Trekking, fotoğrafçılık ve kültür turizmi için ideal bir destinasyondur.
-
Koruma Çalışmaları: Tarihi evler ve köprüler, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından koruma altına alınmıştır.
Ziyaret İçin İpuçları
-
Ulaşım: İkizdere ilçe merkezinden Cimil köylerine özel araçla ulaşım sağlanabilir. Yol stabilize olup, manzara eşliğinde yaklaşık 30-40 dakika sürer.
-
En İyi Ziyaret Zamanı: Mayıs-Eylül ayları arası, havaların ılıman olduğu dönemdir.
-
Yanınızda Bulundurun: Rahat yürüyüş ayakkabısı, fotoğraf makinesi ve yağmurluk.
